Restauratie van de Ten Horn van het Openluchtmuseum
Op verzoek van het Openluchtmuseum te Arnhem, hebben we in de periode 2000-2002 een Ten Horn locomobiel gerestaureerd. Het is een bijzondere machine en het enige exemplaar van de firma uit Veendam die nog bestaat. De locomobiel is in 1895 gebouwd met fabrieksnummer 35. In de periode 1895 – 1919 is de locomobiel maar liefst 6 maal in andere handen overgegaan. Van 1919 tot 1931 ontbreekt de documentatie. In 1931 wordt de locomobiel verkocht aan het Henry Ford Museum in Greenville, USA. In 1979 koopt het Openluchtmuseum de locomobiel terug van het Ford Museum en stelt deze ten toon in de “boerderij uit Beerta”. Een brand in 1995 verwoest de boerderij en ook de locomobiel wordt flink beschadigd. Van 1995 tot 2000 is de locomobiel in opslag geweest bij het Openluchtmuseum.
| Technische gegevens | |
|---|---|
| Fabrikant | Ten Horn, Veendam |
| Bouwjaar | 1895 |
| Fabrieksnummer | 35 |
| Aantal vlampijpen | 28 |
| Verwarmd oppervlak | 12,7 m2 |
| Werkdruk | 7,2 Bar |
| Aantal cilinders | 1 |
| Boring | 240 mm |
| Slag | 300 mm |
| Max. omwentelingen | 140 |
| Vermogen | 24 Pk |
| Stoomverdeling | Bakschuif |
| Vliegwiel doorsnede | 1500 mm |
| Brandstof | Turf, hout, kolen |
December 2001
Toen alle verf en aanslag was weg gestraald kwam ondermeer bij de boutgaten van het cilinderblok de originele nummering weer voor de dag. Opvallend is ook dat alle platen die gezet moesten worden, op de zetrand zijn voorzien van centerpunten. Op deze foto ziet u nog de houten pluggen die we in de openingen hadden geslagen om te voorkomen dat straalgrit in de stoomketel zou komen.
De schoorsteenpijp was tijdens de brand volledig verwoest. We hebben inmiddels een nieuwe pijp gemaakt uit plaatstaal en het geheel met klinknagels in elkaar gezet, zoals dat ook bij het originele exemplaar het geval was.
Een mooi stukje handwerk van een van onze oudste vrijwilligers, Gert van der Hart ! Op de achtergrond de locomobiel in de grondverf. was.
De meeste onderdelen zijn inmiddels schoongemaakt en worden in de grondverf gezet.
Het ziet er naar uit dat we over een paar weken weer met de opbouw van de Ten Horn kunnen beginnen
Februari 2002
De zuiger is weer terug, voorzien van een nieuwe zuigerveer. De zuigerveer is in recordtijd gemaakt door de Firma Rottink uit Delden
27 maart 2002
Na heel veel schilderwerk te hebben uitgevoerd is het dan eindelijk zover dat we kunnen beginnen met de opbouw van de locomobiel.
Het cilinderblok staat er weer op. Het blok wordt bevestigd met 10 bouten die per stuk zijn pas gemaakt door de bouwers uit 1895. Iedere bout is voorzien van merktekens die corresponderen met merktekens op de ketel.
De krukas is geheel blank gemaakt en zit weer keurig in de lagerblokken. Het is een uit 1 stuk gesmede krukas.
De bakschuif zit weer op zijn plaats.
Hier is mooi de regulateur te zien die werkt via een smoorklep.Er is een extra gewicht dat er voor zorgt dat de klep weer sluit. Meestal gebeurt dat met een veer.
Mei 2002
Dat ziet er al weer aardig compleet uit !
Hoewel we op dit moment wat minder tijd kunnen besteden aan de Ten Horn omdat we regelmatig met De Meent op pad gaan, vordert de restauratie toch heel behoorlijk.
Het vliegwiel zit weer op zijn plaats en de aandrijving is bijna klaar.
No 35, gebouwd voor 7,2 atmosfeer druk in 1895 door J. ten Horn te Veendam.
De locomobiel heeft weer gedraaid op perslucht.
Augustus 2002 De Ten Horn weer terug op het terrein van het Openluchtmuseum, maar is daarna nog zelden voor het publiek te zien geweest. De Ten Horn staat nu (2021) in opslag in Amersfoort. |
Helaas hebben we de locomobiel niet weer op stoom kunnen laten draaien. Er is ooit een nieuwe top in de vuurkist gelast en dat is niet goed gebeurt. Om weer op stoom te kunnen draaien zou er een nieuwe vuurkist gemaakt moeten worden, en daar voelde het Openluchtmuseum niet voor.
Het is wel goed te weten dat Ten Horn alleen de stoomketel heeft gemaakt, alle overige onderdelen, inclusief de wielen, zijn ingekocht bij Marshall in Gainsborough, Engeland.
Terug naar overige projecten