Vervanging hemelbouten van onze locomobiel
Op deze foto van een opengewerkte ketel, ziet u de hemelbouten (Stay Bolts) duidelijk zitten, het zijn de rechtopstaande staven die de top van de vuurkist en de bovenkant van de
buitenkist met elkaar verbinden. Het zijn er nogal wat, de meeste ketels hebben 2 of 3 rijen van 8 a 10 bouten.(In het Engels heten deze bouten eigenlijk crown stays)
De hemelbouten zorgen ervoor dat de vlakke top van de vuurkist de druk van de stoom kan weerstaan.
Vergis u niet, als de top van de vuurkist 50 x 80 cm is, dan staat er bij een druk van 10 Bar 40 ton te drukken !
Bij onze locomobiel waren de hemelbouten ingeteerd, vlak boven de top van de vuurkist.
Bij het stukje bout, rechts op de foto is dat heel duidelijk te zien.
De oorzaak is waarschijnlijk de loodplug in de top van de vuurkist. Toen de machine in 1963 uit bedrijf ging is de loodplug blijven zitten.
De loodplug is van brons, gevuld met lood en geschroefd in een metalen plaat.
Dat geeft galvanische verschillen, waardoor, zo nemen wij aan, de intering van de hemelbouten is begonnen.
Aangezien de locomobiel ruim 30 jaar zo heeft gestaan kon het proces, hoe langzaam ook, toch tot deze intering leiden.
Dus, staat u machine voor langere tijd stil dan altijd de loodplug eruit draaien !
Maart 2015
Hoe de bouten te verwijderen ? Ze zitten met schroefdraad in de vuurkist en buitenkist. We hebben met de snijbrander ongeveer 5 cm tussen de bouten uitgesneden.
Al het werk moet worden gedaan door 3 kleine openeningen, 2 rechts en 1 links
Nu was er ruimte om de eene helft naar beneden eruit te schroeven en de andere helft omhoog. Eerst inboren, zover mogelijk, dan heet stoken en een grote sokketang erop.
Op deze foto ziet u nog net een stukje bout omhoog steken uit de top van de vuurkist. Er ligt een metalen ring omheen zodat we de tang beter konden positioneren.
En dan maar kracht zetten, ogen dicht, je ziet toch niks, en hopen dat de bout gaat draaien.
Uiteindelijk is het gelukt om alle 16 bouten eruit te krijgen, als we er 2 a 3 op een avond konden doen waren we al heel blij.
De schroefdraad is duims (25,4 mm) met 11 gangen per inch. De draad raakt toch wat beschadigd en daarom hebben we een tap gemaakt, 26 mm met 11 gangen per inch en
zo de draad in de vuurkist en de buitenkist weer netjes gekregen. Zo’n tap moet worden gemaakt van gereedschapstaal en vakkundig worden gehard.
Het is verstandig om geen snijolie te gebruiken, omdat een stoomdichte afsluiting dan heel moeilijk is te maken. Als snijolie werkt afwasmiddel ook goed.
De nieuwe hemelbouten zijn van C22.N en gemaakt uit 30 mm staf op een CNC draaibank. De draad wordt doorlopend gesneden, want Ransomes heeft in 1948 de schroefdraad
ook met een hele lange tap in een keer gesneden. Dat moet ook wel, ander zou je nooit goed uitkomen met de schroefdraad.
De hemelbouten gaan strak in de draad, maar ook weer niet te strak want als het vastloopt heb je een probleem.
Uiteindelijk zijn alle 16 nieuwe hemelbouten er goed in gekomen. Op deze foto zijn er al 15 ingedraaid, de 16de steekt er nog bovenuit.
Met het wringijzer wat u ziet liggen is flink wat kracht te zetten.
Het vierkant wat u op de foto ziet met rondom tapbouten die eruit steken is voor de bevestiging van het cilinderblok.
Nu nog stoomdicht maken. We hebben alle bouten bovenop algeslepen met een slijpschijf, zodat er nog 4 mm blijft staan.
De 2 gaten die u op deze foto ziet is de stoomtoevoer vanuit de ketel naar het cilinderblok.
Dan met een luchthamer de bout opstuiken, zodat de schroefdraad volkomen strak komt te zitten en er een stoomdichte afsluiting ontstaat.
Horloge af, want die overleeft het niet en een zeer goede gehoorbeschermer op, want het lawaai van de hamer is letterlijk oorverdovend.
Om de klappen van de luchthamer goed aan te laten komen is het verstandig om de bout aan de onderkant te steunen. Wij gebruikten een op maat gemaakt as die steunde op een aambeeld. Met een krik de machine iets omhoog, steun eronder en weer laten zakken.
Dit is het uiteindelijke resultaat bovenop de buitenkist.
Nette kopjes en als het goed is een stoomdichte afsluiting.
Dat zal nog moeten blijken als we gaan afpersen.
Februari 2017.
De inspecteur vam Lloyds is geweest en heeft het werk goedgekeurd. We hebben het stoomblok weer op de machine en kunnen binnenkort gaan afpersen. Als dat goed gaat krijgen we weer een geldig keuringscertificaat bij de machine. We houden u op de hoogte !
Maart 2017..
de inspecteur van Lloyds is weer geweest, we hebben de ketel in zijn bijzijn afgeperst op 13 Bar en weer een certificaat voor 2 jaar gekregen.
Juni 2017….er zit weer vuur in de locomobiel.
We hebben maar een paar kleine problemeempjes geconstateerd en deze zijn inmiddels verholpen.
We gaan op 26 juli de ketel nog een keer opstoken en dan is het klaar.
Eerste optreden met de locomobiel in 5 jaar op de Mini-stoomdag in Nijkerk op 12 augustus.
De isolatie zit weer om de ketel. Simpele vurenhouten latjes, 16 mm dik en 20 mm breed.
De platen kunnen er binnenkort weer op en dan is de reparatie klaar !!